Новина (герб)
Новина (Войня, Златоголеньчик, Завиша, Nowina, Woinia, Zlotogolenczyk, Zawiasa) — польский дворянский герб.
Новина | |
---|---|
![]() | |
Детали | |
Утверждён | 1121 |

Описание
В голубом поле лодка (nawa, navis), или, по объяснению других, ручка от котла, цвета белого, изгибом вниз, с воткнутым в средину её серебряным с золотою рукояткою мечом; над шлемом и короною видна согнутая в колене нога в латах и со шпорою, ступнею обращенная влево.
Описание герба по графу Э.А. Куропатницкому, 1789 год[1]:
Как будто ухо от котла белое в синем поле обеими концами вверх, рукоятью вниз повёрнутое, в серёдке прямостоящий меч концом вниз. Над шлемом и короной нога в латах с вращающейся шпорой на подошве, повёрнутой влево, стоящая на короне как будто на колене. Появился при Болеславе Кривоусте в экспедиции недалеко от Галичины.
Легенда
Повествуют, что в 1121 г. герб этот пожалован королём Болеславом Кривоустым одному ротмистру (отец которого был медником) за то, что в войне с русскими (другие источники конкретизируют — в бою с галичанами) он вместо раненой под королём лошади с опасностью жизни достал ему новую. Затем, когда он попал в плен в Чехии и был закован в одну с Болеславом колоду, он, чтобы развязать узы, не пожалел своей ноги, отсек её себе и таким образом освободил короля. Этими событиями объясняют разные названия Новины.[2]
Использование
Самая ранняя печать с этим гербом датирована 1293 г. Герб использовался главным образом в Краковской, Люблинской, Познаньской, Сандомирской, Серадзкой и Великопольской землях. В Великом княжестве Литовском известен после подписания Городельской Унии в 1413 г.
Этим гербом было отмечено около 130 семейств — среди них: Поздеевы, Шупинские, а также польские и западно-русские рода, такие как[3]
Abulewicz, Akcyz, Axt,
Bagnar, Bandoszewski, Bejner, Baynarowicz, Bilanowski, Bissiński, Bochrier, Bodzanek, Borkowski, Bognar, Börner, Bogusławski, Bo(e)ynar, Boruta, Boznański, Brzoska, Brzostowski, Brzozy, Byk, Bzowski,
Chmielewski, Chrzanowski, Chrząstowski, Chwalibóg, Czerny,
Dackiewicz, Dobroso(u)łowski, Dobrowolski I, Dobrowolski II, Dominowski, Довнар (Downar), Druszkowski, Dubasowski, Dulowski,
Elbowicz, Enochowicz,
Falibowski, Faliński, Frącewicz-Spokojski, Frykacz,
Gałązka, Garbowiecki, Garczyński, Giebułtowski, Gissowski, Gizbert-Studnicki, Giżewski, Giszowski, Glasenapp, Gliński, Gliszczyński, Glizmiński, Glezmierski, Głowacz, Goczałkowski, Gomor, Gośniewski, Grabkowski, Grabowiecki, Grabowski, Grajewski,
Hryszkiewicz, Hulewicz (Гулевич),
Ignatowicz, Ignatowski, Ikmanowski,
Jankowski (Янковские), Janikowski, Jasielewicz, Jaszkiewicz, Jelnicki, Jerzmanowski, Jezierski, Jenota, Juchnowski, Jurczycki,
Kania-Wrzosowski, Kędzierzawski, Klępicki, Kobylski, Konarzewski, Konopacki, Konopka, Kośla, Koraczycki, Koslicki, Kowalewski, Kozakiewicz, Kozioł, Kożnicki, Krasuski, Krobicki, Krowicki, Krzysztoporski, Krzępowski, Kwasowski, Kwiatkowski,
Labeński, Lasotowski, Legawski, Lestwicz, Lewicki, Лисовские (Lisowski),
Łaganowski, Łagiewnicki, Łękawski, Łopieński, Łopian, Łopin, Łopatski, Лопуские (Łopuski), Лопушинские (Łopuszyński),[4] Łośniewski, Łuczycki, Łuszczewski,
Mackiewicz-Woysiecki, Makowski, Macharzyński, Mantul, Marszowski, Masłoniecki, Maszewski, Maszycki, Mecherzyński, Mełwieński, Mielżyński, Miliński, Minocki, Miszewski, Młoszewski, Mninowski, Moczydłowski, Mściwujewski,
Nabora (Nadbora), Naramski, Narębski, Niewieski, Niezabitowski, Nowakowski, Nowicki, Nowiński, Nowokrzycki, Nowowiejski,
Ochocki, Ochotnicki, Orlicki, Orlik, Orlikowski, Orzeszkowski,
Pachołowiecki, Padniewski, Pas(z)iński, Pawlikowski, Piestrzecki, Pil(ł)at, Pilatowski, Pilchowski, Piłaton-Ujejski, Pirocki, Pitowski, Pochocki, Podleski, Popowski, Pruski, Prządzewski, Przanowski, Przerę(em)bski, Przybylski, Przybysławski, Przysiecki,
Raciborski, Radło, Radwanowski, Rajski, Rampowski, Redzi, Rożnowski, Ryszkowski,
Sapiński, Sawicki, Sawinicz, Schodzki, Sepieński, Sępiński, Sępowicz, Skocki, Skowzgird, Slachciński, Sładkowski, Słodzki, Słomiński, Smagłowski, Sobonowski, Sokolnicki, Solikowski, Sroczyński (Sroczycki), Starowieyski, Strzałkowski, Szczepkowski, Szczygielski, Szeligowski, Szwarc,
Świątecki, Świrczyński,
Taszycki, Tkórzewski, Tomecki,
Ujazdski,
Wandrycz, Watowski, Wieski, Wilczkowski, Wilkowski, Witkowski, Wojecki, Wojutyński, Wolski, Woyna-Falewicz, Wygierżewski,
Zaleski, Załęski, Zarczycki, Zarzycki, Zaszczyński, Zgłobicki, Zimnowski, Złotnicki, Zwęcki, Żarcicki, Żelkowski, Żeromski.
Примечания
- Nowina herb. / CZĘŚĆ TRZECIA. Opißy Herbów. W jakim który ießt kßztałcie, tak dla wiasomości ich początków, iako też dla rżnięcia Pieczęci i Malowania. Krótko zebrine i przedrukowane. Dawność y Jakość Herbów. / Wiadomość o kleynocie szlacheckim, oraz herbach domów szlacheckich w Koronie Polskiey i Wielkim Xięstwie Litewskim tudzież w przyległych prowincyach: z kßiąg Paprockiego, Okolskiego, Potockiego, Rzączyńskiego, Niesieckiego, Duńczewskiego, Chmielowskiego, oraz z Aktu Elekcyi Króla Jmci polskiego Stanisława Augusta: Jako też z Aktów Konfederacyi na Seymie Convocationis 1764 zaczętey, a w roku 1766 rozwiązaney, tudzież z Konßtytucyi innych Seymów za terażnieyßzego Panowania odprawionych: Zebrana w Czterech Częściach, przez Ewarysta Andrzeia Hrabię Kuropatnickiego... – Warszawa: Nakładem i Drukiem Michała Grölla, Księgarza Nadw. J. K. Mci, 1789. // Герб Новина. / ЧАСТЬ ТРЕТЬЯ. Описания гербов. В форме весомости их происхождения, а также основы печати и рисования. Краткое собрание и пересказ. Давние и благородные гербы. / Известие о шляхетских клейнодах, а также гербах благородных домов в Короне Польской и Великом Княжестве Литовском, а также в соседних провинциях: из книг Папроцкого, Окольского, Потоцкого, Ржончинского, Несецкого, Дуньчевского и Хмеловского, а также из актов избрания польского короля Станислава Августа, актов Конфедерации о созывах Сейма 1764-1766 гг. и иных Сеймов о Конституции... Собрание в 4 частях, по графу Эваристу Андрею Куропатницкому... – Варшава: Тип. Михаила Грелля, надв. книготорговца Дж. К. Маки, 1789. – [пол.] – Стр. 36 (эл. копии 252).
- Marek Derwich, Marem Cetwinski, Herby, legendy, dawne mity, s. 136—137.
- Sławomir Górzyński, Jerzy Kochanowski. Herby szlachty polskiej, Warszawa 1990, s. 108—109.
- CZĘŚĆ DRUGA. Zbiór nazwißk Domow Szlacheckich z ich Herbami własśiwemi w Koronie Polßkiey i w W. Х. Litt. tudzież w przyległych Prowincyach, &c. § II. Familie Rodowitey Szlachty Polßkiey i W. X. Litt. z Ich Herbami. / Wiadomość o kleynocie szlacheckim, oraz herbach domów szlacheckich…, 1789. // ЧАСТЬ ВТОРАЯ. Сборник названий шляхетских домов с их гербами в Короне Польской и в В. Кн. Лит. и в соседних провинциях, и т.д. § II. Фамилии польских и великолитовсих шлехетских родов с их гербами. / Известие о шляхетских клейнодах, а также гербах благородных домов…, 1789. – [пол.] – Стр. 61 (эл. копии 149).
Литература
- Niesiecki K. Herbarz Polski. — Lipsk, 1845. — Т. X.
- Лакиер А. Б. § 91, № 164 // Русская геральдика. — 1855.
- Gajl T. Polish Armorial Middle Ages to 20th Century .